این گروه شامل بیمه های باربری وارداتی ، صادراتی ، ترانزیت و داخلی می باشد .
بیمه های باربری :
بیمه باربری یا بیمه حمل و نقل كالا بیمه ای است كه بیمه‌گر ، درمقابل دریافت حق‌بیمه متناسب با پوشش بیمه‌ای از بیمه‌گذار ، تعهد می‌كند که چنانچه مورد بیمه در جریان حمل از مبدأ به مقصد مندرج در بیمه‌نامه ، به علت وقوع یكی از خطرهای تحت پوشش بیمه نامه ، تلف و یا دچار خسارت شود و یا بیمه‌گذار یا ذی نفع هزینه هایی در رابطه با این خطرها متحمل گردد (درصورت قابل پرداخت بودن) ، زیان وارده را جبران و هزینه های مذکور را پرداخت نماید.
تقسیم بندی بیمه های باربری براساس مبدا و مقصد جغرافیایی :
الف) بیمه باربری وارداتی
بیمه نامه باربری وارداتی بابت محمولاتی صادر می گردد که از یک یا چند کشور خارجی به مقصد ایران حمل میشود . با توجه به قوانين جاري کشور ، خرید اين نوع بيمه نامه براي واردكنندگان اجباري مي‌باشد .
ب) بیمه باربری صادراتی
بیمه نامه باربری صادراتی بابت محمولاتی صادر می گردد که از مبداء ایران به مقصد سایرکشورهای جهان حمل میشود .
ج) بیمه باربری ترانزیت
بیمه نامه باربری ترانزیت بابت محمولاتی صادر می گردد که از یک یا چند کشور خارجی به یک یا چند کشور خارجی دیگر حمل میشود (مبدا و مقصد حمل کالای بیمه شده ایران نباشد) . در این نوع بیمه نامه ، ممکن است مورد بیمه از ایران عبور بکند یا عبور نکـند . بنابراین بیمـه های باربری ترانزیت را میتوان به 2 دستـه تقسیم بندی نمود :
- عبوری : در اینصورت مورد بیمه از داخل کشور ایران عبور می نماید . بعنوان مثال از مبدا امارات به مقصد ترکمنستان حمل شود .
- غیرعبوری : دراینصورت مورد بیمه از داخل کشور ایران عبور نمی نماید . بعنوان مثال از مبدا ترکیه به مقصد سوریه حمل شود .
د) بیمه باربری داخلی
بیمه نامه باربری داخلی بابت محمولاتی صادر میشود که از یک یا چند مبداء در داخل کشور به سایر مقاصد کشور حمل گردد. بنابراین مبدا و مقصد این نوع بیمه نامه در داخل کشور قرار دارد . این نوع بیمه نامه به 2 صورت زیر صادر می شود :
- موردی : این نوع بیمه نامه برای تجار و صاحبان کالایی که نیازمند تحت پوشش قراردادن محموله خود به منظور حمل از مکانی به مکان دیگر در داخل کشور می باشند ، ارایه می گردد .
- قراردادی: این نوع بیمه نامه برای تولید کنندگان ، تجار و موسسات حمل ونقل داخلی که فاقد مجوز صدور بارنامه رسمی هستند (مثل وانت بارها) و نیازمند تحت پوشش قراردادن محموله های متعددی در روز می باشند ، ارایه می گردد .
بیمه نامه باربری داخلی تابع شرایط و مقررات داخل کشور بوده و برحسب توافق بیمه گر و بیمه گذار می تواند خطرات متنوعی را تحت پوشش قرار دهد .
خطرات اصلی بیمه باربری داخلی عبارتند از :
تصادف ، آتش سوزی ، واژگونی و سقوط وسیله نقلیه و برخورد وسیله نقلیه با جسم خارجی یا جسم خارجی با آن.
خطرات اضافی بیمه باربری داخلی عبارتند از :
خسارات ناشی از بارگیری و تخلیه کالا ، پرت شدن کالا از روی وسیله نقلیه ، برخورد جسم خارجی با مورد بیمه ، سرقت کل محموله هر حمل با وسیله نقلیه.
انواع شرایط بیمه نامه های باربری
1- مجموعه شرایط A
در این کلوز کلیه خطرها بجز استثنائات مندرج در آن تحت پوشش می باشد.
2- مجموعه شرایط B
بر اساس آیین نامه شماره 8 بیمه مرکزی ج.ا.ا ، در بیمه نامه های باربری با کلوز B علاوه بر خطرهای تحت پوشش کلوز مذکور موارد زیر نیز به عنوان خطرهای اضافی ، تحت پوشش می باشد:
” عدم تحويل ، دزدي ، قلاب زدگي ، آبديدگي ، روغن زدگي ، شکست ، ريزش و خسارت ناشي از کالاهاي ديگر برحسب نوع کالا”
3- مجموعه شرایط C وC به انضمام عدم تحویل بسته کامل:
تعریف عدم تحویل : چنانچه یک یا چند بسته کامل از مورد بیمه یا کل آن به علت نامعلومی مفقود گردد و به صاحب کالا تحویل نشود ، خسارت وارده عدم تحویل نام دارد.
4- پوشش توتال لاس(Total Loss) :
براساس آیین نامه شماره ی 8 بیمه مرکزی ج.ا.ا ، در پوشش توتال لاس از بین رفتن کلی کالا دریک مرحله و در نتیجه آتش سوزی تحت پوشش می باشد . ولیکن بر اساس تعریف درج شده در شرایط خصوصی سیستم جامع اینشرکت پوشش توتال لاس به شرح زیر است :
“مورد بيمه فقط در صورت از بين رفتن كلی كالا در يك مرحله و در نتيجه آتش سوزي يا غرق کشتي يا سقوط هواپيما ، بيمه مي باشد.”
لازم به یادآوری است این پوشش ، مجموعه شرایط پیوست ندارد.
شرایط عمومی بیمه های باربری :
منظور از شرایط عمومی ، مفاد مواد یکم الی نوزدهم مندرج در ظهر بیمه نامه های باربری وارداتی ، صادراتی و ترانزیت است که شامل سرفصل های تعاریف ، شرایط و استثنائات می باشد.
شرایط عمومی براساس قانون و مقررات بیمه هرکشوری که بیمه گر مقیم آن است تدوین می گردد و بیمه گر و بیمه گذار ملزم به رعایت آن می باشند.
فایلهای پیوست:
مدارک مورد نیاز جهت صدور بیمه نامه های باربری
به منظور صدور بیمه نامه های باربری ، بیمه گذار یا ذی نفع می بایستی ضمن تکمیل ، امضا و مهر فرم پیشنهاد بیمه نامه های باربری ، نسبت به ارسال تصویر فاکتور یا پیش فاکتور اقدام نمایند. واحدهای صدور ، پس از بررسی و تعیین نرخ حق بیمه ، مبلغ حق بیمه را به بیمه گذار اعلام و در صورت موافقت ایشان ، نسبت به صدور بیمه نامه اقدام می نمایند .
اصطلاحات مندرج در فرم پیشنهاد بیمه نامه های باربری :
1- بیمه گذار
شخصی حقیقی یا حقوقی است که بیمه نامه را با پرداخت حق بیمه خریداری می نماید.
2- ذی نفع
ذي نفع : شخص حقیقي يا حقوقي است که بیمه گذار او را به عنوان ذي نفع خود معرفي مي کند و حق مطالبه و دريافت تمام يا قسمتي از خسارت وارده به مورد بیمه را دارد .
بانک ها بواسطه اعتباری که به بیمه گذار می دهند ذی نفع خواهند بود بنابراین چنانچه بانکی ، به منظور واردات کالا ، اقدام به گشایش اعتبار اسنادی نموده باشد ، در اینصورت درج نام بانک به همراه نام شعبه مربوطه ، در قسمت ذی نفع فرم پیشنهاد ، الزامی است .
3- مورد بیمه
در بیمه های باربری ، مورد بیمه محمولاتی است که تحت پوشش بیمه نامه قرار می گیرد و بیمه گر در مقابل خسارت های وارده به آن با توجه به شرایط بیمه نامه متعهد به جبران خسارت خواهد بود .
4- نوع بسته بندی
نوع بسته بندی در بروز یا عدم بروز خسارت و کاهش یا توسعه خسارت کالاهایی که حمل می شوند تاثیر بسزایی دارد مثلاً کالایی که داخل کانتینر تا مقصد نهایی حمل شود خطر آسیب دیدگی آن نسبت به کالایی که بدون کانتینر حمل شود ، کمتر است . به همین دلیل نوع بسته بندی در افزایش یا کاهش نرخ حق بیمه نقش موثری دارد . بنابراین نوع بسته بندی بایستی بطور دقیق و کامل در فرم پیشنهاد درج شود و درصورت وجود چند نوع بسته بندی ، همه انواع بسته بندی ها قید گردد (بعنوان مثال : کانتینر – پالت- کارتن) .
5- وضعیت کالا
چنانچه مورد بیمه ، محمولاتی از قبیل ماشین آلات، لوازم یدکی، فرش، … می باشد ، می بایست نو یا دست دوم بودن آن در فرم پیشنهاد بیمه نامه درج گردد . بعنوان مثال : ماشین آلات خط تولید سرامیک بصورت دست اول (نو)
6- شماره و تاریخ ثبت سفارش
انجام ثبت سفارش ، مجوز ورود کالا به کشور تلقی می گردد . شماره ی ثبت سفارش ، کد 8 رقمی است که توسط سازمان توسعه تجارت ایران هنگام صدور مجوز ثبت سفارش اختصاص داده می شود . در حال حاضر دریافت شماره ثبت سفارش بصورت الکترونیکی و بدون مراجعه حضوری به سازمان مذکور میسر است .
7- پیش فاکتور (پروفرما اینویس-Proforma Invoice)
پروفرما اینویس یا پیش فاکتور یا پیش سیاهه ، سندی است که فروشنده کالا به منظور اعلام مظنه و شرایط کالایی را که می خواهد بفروشد ، برای خریداران ارسال می نماید.
8- اظهارنامه صادرات و پروانه صادرات
شماره اظهار نامه صادرات صرفاً در بیمه نامه های صادراتی درج می گردد و بیمه گذار می بایست شماره اظهارنامه مذکور را در فرم پیشنهاد قید نماید . چنانچه در زمان صدور بیمه نامه صادراتی ، اظهارنامه آماده نبود ، بیمه گذار می بایست بلافاصله پس از صدور اظهارنامه و پروانه صادرات توسط گمرک ، تصویر مدارک مذکور را به بیمه گر ارایه و واحد صدور نیز در اسرع وقت نسبت به صدور الحاقیه مربوطه اقدام نماید .
9- مبلغ ارزی مورد بیمه
مبلغ ارزی مورد بیمه ، ارزش کالا مندرج در پیش فاکتور ( پروفرما اینویس ) یا فاکتور است .
10- نوع و نام ارز
منظور از نوع ارز ، ماهیت ارز (رسمی یا آزاد ) و منظور از نام ارز ، ارزی است که مورد بیمه بر اساس آن ارز خریداری یا بیمه می گردد و در پیش فاکتور و مجوز ثبت سفارش نیز درج شده است . ( ارزهایی از قبیل دلار ، یورو، پوند و…).
11- نحوه خرید یا فروش (اینکوترمز)
مقررات اینکوترمز اصطلاحات سه حرفی است ( EXW,FOB,CFR,…) که بیانگر روش های روزمره تجاری در قراردادهای فروش کالا می باشد و به تشریح وظایف ، مسئولیتها ، هزینه ها و ریسک های درگیر در جریان تحویل کالا از فروشنده به خریدار می پردازد.
12- درصد اضافی
در بیمه های باربری بیمه گذار میتواند با توجه به مقررات اینکوترمز حاکم بر قرارداد خرید و فروش ، مورد بیمه را با درصدی اضافه تر به عنوان عدم النفع ، هزینه های حمل و یا هزینه های حقوق وعوارض گمرکی بیمه نماید.
بطور کلـی در صورتیـکه طبق قرارداد منعقده بیـن خریدار و فروشـنده ، مقررات اینکوترمز حاکم بر قرارداد ، یکی از اصطلاحات EXW , FCA , FAS , FOB ( گروههای Fو E) باشد ، با توجه به اینکه پرداخت هزینه های حمل به عهده خریدار است بنابراین می توان ارزش کالا را به اضافه 20% ( 10% کرایه حمل + 10% عدم النفع) بیمـه نمـود و چنانـچه ترم خریـد یا فروش ، یکـی از اصطلاحات CFR,CIF,CPT,CIP,DAP,DAT,DDP ( گروههای C و D ) باشد می توان ارزش کالا را تا 10% اضافه به عنوان عدم النفع بیمه کرد.
13- وسیله حمل
وسیله حمل یکی از موارد بسیار مهم در بیمه های باربری ، بخصوص در تعیین نرخ حق بیمه است . وسایل حمل مختلف از جمله هواپیما ،کشتی ، قطار و کامیون دارای ریسکهای متفاوتی می باشند . مثلاً هواپیما نسبت به سایر وسایل حمل دارای کمترین ریسک است . در برخی موارد ، حمل مورد بیمه توسط چند نوع وسیله حمل صورت می گیرد . در این صورت کلیه وسایل حمل می بایست در فرم پیشنهاد درج گردد.
14- مبدا حمل
منظور نام کشور و شهر یا بندر مبدا حمل مورد بیمه می باشد .
15- مقصد حمل
منظور نام شهر یا محل دقیق مقصد حمل مورد بیمه می باشد .
16-حمل به دفعات (Partial Shipment)
چنانچه حمل مورد بیمه از مبدا ، به دفعات مختلف و طی چند مرحله یا پارت صورت گیرد باید حمل به دفعات مجاز اعلام شود و برعکس چنانچه کل محموله طی یک مرحله از مبدا ، حمل شود می بایستی حمل به دفعات غیرمجاز اعلام شود.
17- ترانسشیپمنت (Transshipment)
انتقال کالا از یک وسیله حمل به وسیله حمل دیگر را ترانسشیپمنت می گویند . مثل اینکه محموله با کشتی از بنادر اروپا به کشور ترکیه حمل شود و در ترکیه کالا از کشتی به کامیون منتقل و سپس به مقصد نهایی حمل گردد. یا اینکه بخشی از مسیر حمل کالا ، توسط کشتی الف و بخشی دیگر از مسیر حمل توسط کشتی ب صورت بگیرد در این حالت باید ترانسشیپمنت مجاز اعلام گردد و در غیر اینصورت ترانشیپمنت غیر مجاز اعلام می گردد . بدیهی است در صورت بروز خسارت احتمالی این موضوع مد نظر قرار می گیرد .
18- مرز ورودی یا خروجی
منظور یکی از مرزهای مجاز کشور میباشد که کالا در بیمه نامه های وارداتی از طریق آن مرز وارد کشور شده و یا در بیمه نامه های صادراتی از طریق آن مرز از کشور خارج می شود . در بیمه نامه های ترانزیت نیز منظور مرزی است که کالا به ایران وارد و یا از آن خارج می گردد .
وظایف بیمه گذار در صورت وقوع خسارت:
- به محض اطلاع از وقوع خسارت مراتب را در اولین فرصت ممکن (حداکثرظرف 5 روز) به بیمه گر اعلام و درخواست اعزام و بازدید کارشناس از محموله خسارتی را نماید.
- از هرگونه سازش و یا مصالحه با مسئول ایجاد خسارت جلوگیری نماید.
- هرگونه اقدام معقول که جهت دفع یا به حداقل رساندن خسارت مؤثر است را انجام دهد.
- امکان اقامه دعوی و احقاق حق علیه حمل کنندگان ، تحویل گیرندگان کالا یا هر شخص ثالث را کاملاً حفظ کند.
- در صورت مشاهده خسارت در داخل کشور مراتب بايد بلافاصله به اداره خسارت بيمه باربري در تهران يا شعب بيمه گر در سراسر کشور اعلام گردد و در خارج از کشور گزارش بازديد بايد از نمايندگي لويدز و يا يکي از موسسات معتبر بازرسي بين المللي مورد تاييد بيمه گر ، دریافت کند.
- برای هر بسته ای که مفقود شده است بلافاصله از متصدیان حمل و یا مقام های بندر یا سایر متصرفان کالای بیمه شده ، بطور کتبی درخواست خسارت نماید.
- در مورد خسارات مشهود به محض اطلاع و قبل از تحویل گرفتن کالای بیمه شده از متصدیان حمل و یا سایر متصرفان کالا بطور کتبی تقاضای بازدید کند و برای خساراتی که هنگام بازدید مشخص می گردد گواهی مربوطه را که به امضای آنها رسیده باشد دریافت و از نامبردگان درخواست پرداخت خسارت نماید.
- در مواردی که از سالم بودن کامل کالای بیمه شده مطمئن نباشد ، رسید بدون قید و شرط به متصدیان حمل ندهد و با درج موضوع در بارنامه یا رسیدی که به متصدیان حمل می دهد حق خود را برای مطالبه خسارت محفوظ نگه دارد.
- هرگاه موقع تحویل گرفتن کالای بیمه شده ، زیان یا آسیبی مشهود نباشد بیمه گذار یا نمایندگان و یا ذی نفعان وی باید حداکثر ظرف سه روز از تاریخ تحویل گرفتن کالا و اطلاع از خسارت ، مراتب را به طور کتبی با پست سفارشی یا اظهارنامه به متصدیان حمل اعلام نمایند.
در مواردی که موسسه حمل تمام یا قسمتی از کالای بیمه شده را به بیمه گذار یا نمایندگان و یا ذی نفعان وی تحویل ندهد نامبردگان موظفند که پس از تنظیم صورتمجلس کسر تخلیه ، گواهی کتبی عدم تحویل را از موسسه مزبور بخواهند. در صورتی که گواهی عدم تحویل در موعدهای زیر صادر نشود بیمه گذار یا نمایندگان و یا ذی نفعان وی باید حداکثر طی یک هفته با اظهارنامه رسمی از موسسه حمل درخواست خسارت نمایند و مراتب را به بیمه گر اطلاع دهند :
- درصورت حمل با کشتی ، حداکثر هفت ماه پس از تخلیه کالای بیمه شده از کشتی .
- درصورت حمل با کامیون و قطار ، حداکثر هفت ماه پس از ورود وسیله حمل به مرز کشور مقصد .
- در صورت حمل با هواپیما ، حداکثر سه ماه پس از تخلیه کالای بیمه شده از هواپیما.
- بیمه گذار یا نمایندگان و یا ذی نفعان وی موظفند در مورد خسارت مشهود که به موجب این بیمه نامه بیمه گر تعهد جبران آن را دارد ، چنانچه مورد بیمه در ید متصدیان حمل و نقل است قبل و یا بلافاصله پس از تحویل گرفتن کالا از آنها و چنانچه خسارت در انبار گمرک مشاهده شود ، قبل از تحویل گرفتن از انبار ضمن تنظیم صورت مجلس گمرکی مراتب را به بیمه گر اعلام نموده و درخواست بازدید از کالا را نمایند.
مدارک لازم برای بررسی خسارت :
- فرم تکمیل شده اعلام خسارت .
فرم اعلام خسارت - رونوشت بیمه نامه و الحاقیه های مربوطه.
- رونوشت (غیر فتوکپی) بارنامه حمل – فاکتور- صورت بسته بندی – گواهی مبدأ و گواهی بازرسی کالا در مبدأ ( درصورتیکه بیمه نامه دارای بانک ذی نفع باشد اسناد مذکور می بایست توسط بانک مربوطه تاییدگردد ).
- تصویر قبض انبار گمرکی و پشت و روی جواز سبز (پروانه ) گمرکی .
- اصل کلیه مدارک مثبته در خصوص خسارت وارده به کالا با توجه به نوع و علت خسارت ، از جمله صورت مجلس گمرکی / بندری ، گزارش مقامات بندری ، گزارش مقامات انتظامی محل حادثه ، گواهی عدم تحویل ، گزارش بازدید لویدز
- اصل بارنامه حمل داخلی و صورتجلسه با راننده کامیون به هنگام تحویل کالا در مقصد ( در صورت بروز حادثه در مسیر داخلی ) .
- اصل راهنامه CMR با مهر تحویل شرکت حمل و نقل در مقصد و ذکر آسیب دیدگی محموله در آن ( در صورت حمل زمینی ) .
- سایر مدارک مورد نیاز ، حسب مورد با توجه به نوع و محل وقوع خسارت از بیمه گذار درخواست می شود .
سایر توضیحات :
درصورت وجود هرگونه ابهام با شماره تلفن زیر تماس حاصل فرمایید.
اداره خسارت باربری مرکز : 8707 -021( داخلی 3160 یا 3161)
